به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

جایگاه مقام معلم در اسلام

تاریخ انتشار: ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۵۵۵۷۵

پدر و معلم از جمله کسانی هستند که نقش مهم و اساسی در شکل گیری شخصیت هر فردی دارد. به همین جهت آموزه‌های دینی ما جایگاه ویژه‌ای را برای آن‌ها تعریف کرده است.

معلمی در قرآن به عنوان جلوه‏ای از قدرت لا یزال الهی، نخست ویژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالی دانسته شده است و در نخستین آیات قرآن که بر قلب مبارک پیغمبر اکرم (ص) نازل شد، به این هنر خداوند اشاره شده است:

اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرأ و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم یعلم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

(علق: ۱ ـ ۵) بخوان به نام پروردگارت که جهانیان را آفرید. انسان را از خون بسته سرشت بخوان! و پروردگارت کریمترین است همان که آموخت با قلم، آموخت به انسان آنچه را که نمی‌دانست.

در این آیات خداوند، خود را «معلم» می‌خواند و جالب این که معلم بودن خود را بعد از آفرینش پیچیده‌ترین و بهترین شاهکار خلقت، یعنی انسان آورده است. مقام معلم بودن را خدا، بعد از آفرینش قرارداد. نوعی انسانی را که هیچ نمی‌دانست، به وسیله قلم آموزش داد که این از اوج خلاقیت و هنر شگفت خداوند در امر آفرینش حکایت دارد. از این رو، می‌توان گفت که هنر شگفت معلمی از آن خداوند عالم است.

پروردگار عالم، دانش و معرفت را از لحاظ شرافت و ارزش در اوج همه مراتب و مقامات قرار داده و بر آدم ابوالبشر علیه السلام منت نهاد: «و علم آدم السما» کلها... (بقره/ ۳۱)

در برخی دیگر از آیات کتاب متین خود نیز به صراحت، برتری معلمان را بر سایر خلق برمی شمارد و آنان را بر تارک تمامی طبقات مردم قرار می‌دهد: «.. قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون انما یتذکر اولوا الا لباب.» (زمر/۹) در زمینه اهمیت کار معلمی همین بس که او فرمود: «من احیا‌ها فکانما احیا الناس جمیعا...» (مائده / ۳۲): هر کس نفسی را زنده کند به واقع، تمام جهانیان را زنده گردانیده است (با توجه به اینکه زنده کردن روح و دل آدمی به علم و دانش برتر از زندگی بخشیدن به بدن مادی است.) و همین افتخار برای معلم بس که اگر تا قیامت بدان مباهات کند برازنده اوست؛ و باز می‌فرماید: خلق الانسان، علمه البیان (سوره‌ی الرحمن آیه‌ی ۳ – ۴) انسان را بیافرید و به او گفتن آموخت. بنا بر این آیات مذکور خداوند امین را معلم انسان‌ها و جهان هستی می‌داند و این خود نشانگر عظمت و شکوه مقام معلم در قاموس هستی است.

دومین معلم، پیامبر اکرم (ص) است که خود فرمود: من معلم برانگیخته شده ام و ائمه اطهار و بزرگان دین نیز هر یک معلمانی برجسته و راهنمایانی بس شایسته بوده اند. در میان احادیث پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) روایات مربوط به ارزش و اعتبار علم و عالم و متعلم به قدری فراوان است که احصای تمامی آن‌ها نزدیک به محال می‌نماید.

در عظمت منزلت و مقام معلم همین کافی است که بزرگ‌ترین معلم جهان بشریت حضرت رسول خاتم (ص) به این ویژگی خود افتخار می‌کرد. آن حضرت چنان برای معلمان و مقام ارجمند آنان ارزش قائل بود که در دعاهایش می‌فرمود: «اللهم اغفر للمعلمین و اطل اعمارهم و بارک لهم فی کسبهم؛ (کشف الخطا، ج ۱، ص ۴۸) خداوندا! معلمان را بیامرز و عمر طولانی به آنان عطا فرما و کسب و کارشان را مبارک گردان!»

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: «تمامی جنبندگان روی زمین و ماهیان دریا و هر موجود زنده‌ای در فضا و همه اهل آسمان و زمین برای معلمی که نیکی به مردم بیاموزد طلب آمرزش می‌کند. دانشمند و دانشجو در پاداش با یکدیگر برابرند و در روز قیامت بدین سبب، بسان دو اسب مسابقه با یکدیگر به رقابت می‌پردازند؛ و بالاخره در مقام و جایگاه رفیع معلم همین بس که حضرت امیر المومنین علی (ع) می‌فرمایند: ((من علمنی حرفا فقد صیرنی عبدا)) کسی که به من یک حرف بیاموزد مرا بنده‌ی خود کرده است. سخنی زیبا از امام صادق علیه السلام ارزش و مقام معلم خوب را روشن می‌سازد. حضرت می‌فرماید: «تمامی جنبندگان روی زمین و ماهی‌های دریا و هر کوچک و بزرگ در زمین و آسمان خدا، برای آموزگار خوب طلب آمرزش می‌کنند».
پیشوای سوم مکتب ما وقتی معلمی سوره حمد به فرزند دلبندش میآموزد به پاس احترام و قدردانی از معلم، هزار دینار و هزار حله به او می‌بخشد، دهان او را نیز پر از در می‌گرداند. وقتی برخی از کوته نظران بر او خرده می‌گیرند که چرا چنین کردی، می‌فرماید: «این پاداش (بی مقدار) کجا و ارزش واقعی تلاش و آموزش او کجا؟»
بی سبب نیست که معلم پیر انقلاب، امام راحل قدس سره، در شان معلم می‌فرماید: «مقام معلم مقام والایی است، مقامی بالا‌تر از مقام معلم نیست. مقام معظم رهبری نیز در این باره می‌فرمایند: «واژه معلم... جزو واژه‌های مقدس است. در جامعه ما، که اساس در تعلیم و تزکیه و تربیت قشر‌های گوناگون است، معلم مقام ویژه‌ای دارد.

البته این شرافت‌ها و فضایل برای معلم، زمانی ارزشمند است که بتواند این موهبت الهی را در وجود خود محقق سازد و با تمام وجود در جهت کمال جامعه به تعلیم و تربیت بپردازد. شرافت و مرتبت معلم زمانی اهمیت دارد که بتواند شان خداوند و پیامبران را در وجود خود محقق سازد و پیوند انسان به هدف متعالی خلقت یعنی عبادت را برقرار سازد؛ لذا در این تعریف شهید مرتضی مطهری یکی از آن معلمان راستین است که اولاً با نگاه ترکیبی به همه معارف بشری نظر می‌کند و ثانیا تمامی تلاش‌های علمی و عملی را مقدمه‌ای برای عبادت می‌داند و در این راه به مرحله سوم دینداری راه می‌یابد و با شهادت، عبادت عملی و علمی خود را کامل می‌سازد. -

شریفترین و پرمسئولیت‏ترین شغل‌ها

این شغل شریفترین شغل‌ها و پرمسئولیت‏‌ترین شغلهاست. شریفترین شغل هاست، برای اینکه شغل انسان‏ سازی است؛ همان شغلی است که تمام انبیا برای همین معنا آمدند. قرآن یک کتاب انسان‏ سازی است؛ و نازل شده است برای اینکه انسان درست کند؛ و این شغلی که معلمان دارند، شغل آدم‏سازی است. اگر آدم بسازیم، مملکت ما نجات پیدا می ‏کند. همیشه آدم‌ها هستند که مقدرات کشور‌ها را در دست می‏گیرند. اشخاصی که ملت‌ها را می‏توانند نجات بدهند و کشور را می‏توانند آباد کنند و دنیا و آخرت ملت را می‏توانند تعمیر کنند فرهنگی‌ها هستند. پس فرهنگ یک کارخانۀ آدم‏سازی است؛ چنانکه انبیا هم برای همین معنا آمدند آدم درست کنند.

در جامعه انسانی، اساسی‌ترین کار، تعلیم و تربیت است و کسی که این رسالت را به دوش می‌کشد معلم است. معلمی به هر گونه تلاشی که برای هدایت، تکامل و آموزش انسان صورت می‌گیرد، اطلاق می‌شود. از همین روست که پیامبران، معلم بشر خوانده می‌شوند. دغدغه معلم همیشه این است که حیات بشر، بر مدار ارزش‌ها و کرامت انسانی بچرخد و شناخت خدا و مکتب و دین، همت اساسی آدمی باشد و هیچ بیگانه‌ای را مجال تجاوز به فرهنگ ارزشی دین و میهن فراهم نیاید.

معلمی، شغل پیامبران

«تعلیم» سرمشق همۀ انبیاست که از طرف خدای تبارک و تعالی به آن‌ها مأموریت داده شده؛ مأموریت خدا به انبیا همین است که بیایند و آدم درست کنند؛ و آن‌هایی که به انبیا نزدیکترند آن‌ها به مقام آدمیت نزدیکترند. آن وقت که ملائکه اشکال کردند که آدمی که مفسد در ارض هست چرا خلق فرمودی. جواب این بود که من می‏دانم چیز‌هایی که شما نمی‏دانید. دنبالش هم خداوند تعلیم همۀ «اسماء» را به آدم کرد و وقتی که عرضه داشت به ملائکه، آن‌ها دیدند که نمی‏توانند اینطوری که آدم می‏تواند ادراک کند حقایق را، آن‌ها نمی‏توانند. از اول این بود که «آدم» که آمد با تعلیم الهی آمد و معلم بشر بود. انبیا هم معلم بشر بودند. شغل معلمی یک شغل عمومی است برای انبیا گرفته، تا اولیا تا فلاسفه و امام، تا علما و تا فرهنگیان. پس شغل، شغل بسیار بزرگی است شغل آدم‏سازی. دیگر شغل‌ها به این درجه نمی ‏رسند؛ برای اینکه آن‌ها مربوط به جهات دیگر است. در عالم هیچ موجودی به پایۀ انسان نمی‏رسد؛ و هیچ شغلی به پایۀ انسان‏ سازی نمی ‏رسد. پس شغل بسیار بزرگ است، بسیار شریف است.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: معلم قران برای معلم مقام معلم ترین شغل شغل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۵۵۵۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب «تعالیم اسلام» به قلم علامه طباطبایی به چاپ یازدهم رسید

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «تعالیم اسلام» اثر سید محمد حسین طباطبایی و به کوشش سید هادی خسروشاهی در ۳۷۵ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ یازدهم رسید.

تعالیم اسلام، مجموعه قوانین و مقررات فطری است که سعادت دنیا و آخرت بشر را تأمین می‌کند. این تعالیم از جنبه‌های مختلفِ فلسفی، کلامی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی، گوناگون و گسترده است. بی تردید گزینشِ مقوله‌هایی از آن، کار دین شناسانی است که بر زوایای گوناگون آن، تسلط و تبحر دارند و نقش آن‌ها را در ارتباط با منظومه دین، به نیکی می‌شناسند.

اثر حاضر با نام «تعالیم اسلام» دست چینی از موضوعات اسلامی است که به انتخاب و قلم متفکر بزرگ اسلامی، علامه سید محمدحسین طباطبایی در سه بخش تنظیم شده است: اعتقادات، اخلاق، احکام. ذیل هر یک از این بخش‌ها، مطالب عمیق و خواندنی طرح شده است.

ساختار اثر

این کتاب در چهار بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «اعتقادات» خداشناسی از نظر قرآن، عدل و نبوت را بررسی کرده، پیامبران در میان بشر، ماجرای بحیرای راهب و از بعثت تا هجرت را شرح داده و وصیت پیغمبر اکرم (ص) قرآن و اهل بیت، اهل بیت پیغمبر اکرم (ص)، امامت و معاد را به رشته تحریر درآورده است.

نویسنده در بخش دوم با عنوان «اخلاق» وظیفه انسان در برابر خدا (خداشناسی و خداپرستی)، وظیفه انسان در برابر خود (بهداشت روح، تحصیل علم و بزرگداشت دانشمندان) و وظیفه انسان در برابر دیگران (وظیفه در برابر پدر و مادر، وظیفه انسان به همسایگان، عدالت، راستگویی، از خود گذشتگی و اعتماد به نفس) را تبیین کرده است.

«احکام (عمل)» عنوان سومین بخش از کتاب حاضر است که در آن نماز (مقدمات نماز، ارکان نماز، نماز آیات و نماز جماعت)، روزه و بیع بیان شده، اطعمه و اشربه، غصب و شفعه تشریح شده و احیای اموات و لُقَطه مورد تأکید قرار گرفته است.

چهارمین و آخرین بخش از این کتاب با عنوان «اسلام و اجتماع» ضمن بررسی اجتهاد و تقلید، امر به نیکی، نهی از زشتی و نقش اسلام در حیات اجتماعی، اصل مالکیت و طبقه ثروتمند، کلیات مسائل ارث و ازدیاد ثروت و مفاسد آن را تبیین کرده، مسائل و احکام کلی ازدواج، شهادت مرد و زن و کلیات مسائل قضا را شرح داده و مسائل کلی جهاد، مسئله برده‌برداری و اختلاف طبقات دیگر اجتماع را به نگارش درآورده است.

کد خبر 6092786 فاطمه علی آبادی